اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS) یک شکل مزمن و التهابی آرتریت است که عمدتاً بر ستون فقرات و مفاصل ساکروایلیاک، جایی که ستون فقرات به لگن متصل می‌شود، تأثیر می‌گذارد. با گذشت زمان، می تواند باعث جوش خوردن مهره ها شود که منجر به کاهش انعطاف پذیری و حالت خمیده ستون فقرات شود. اسپوندیلیت آنکیلوزان در مردان شایع تر از زنان است و علائم معمولاً در اوایل بزرگسالی شروع می شود. نام “اسپوندیلیت آنکیلوزان” از دو کلمه کلیدی گرفته شده است: “آنکیلوز” به معنای جوش خوردن یا سفتی مفاصل و “اسپوندیلیت” به معنای التهاب مهره‌ها. در اصل، این اصطلاح سفت شدن ستون فقرات به دلیل التهاب را توصیف می کند.
اسپوندیلیت آنکیلوزان می تواند در مراحل اولیه خود مخفیانه باشد. ممکن است درد و سفتی مداوم در کمر و باسن خود تجربه کنید، به ویژه پس از دوره‌های عدم تحرک، مانند صبح یا بعد از نشستن طولانی. خستگی و ناراحتی عمومی نیز از علائم اولیه هستند.
با پیشرفت بیماری، درد می تواند به سایر قسمت های بدن از جمله گردن، شانه ها و گاهی اوقات حتی زانوها یا دنده ها گسترش یابد. مشخصه اسپوندیلیت آنکیلوزان پیشرفته تر، جوش خوردن استخوان ها در ستون فقرات است که می تواند حرکت را به شدت محدود کند. در موارد شدید، این می تواند منجر به حالت خمیده شود.
پیشرفت اسپوندیلیت آنکیلوزان از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برای برخی، علائم ممکن است برای سال‌ها خفیف باقی بمانند، در حالی که برخی دیگر ممکن است پیشرفت سریعی داشته باشند که منجر به افزایش درد، سفتی و چالش‌های حرکتی می‌شود.
علل و عوامل خطر اسپوندیلیت آنکیلوزان
عوامل ژنتیکی
یک عامل خطر مهم برای اسپوندیلیت آنکیلوزان وجود یک ژن خاص به نام HLA-B27 است. در حالی که همه افراد دارای این ژن به این بیماری مبتلا نمی شوند، اما در اکثر افراد مبتلا به AS یافت می شود که نشان دهنده یک جزء ژنتیکی قوی است.
محرک های محیطی
در حالی که ژنتیک نقش مهمی ایفا می کند، عوامل محیطی مانند عفونت ها یا سایر محرک های سیستم ایمنی می توانند اسپوندیلیت آنکیلوزان را در افراد مستعد ژنتیکی فعال کنند.
اسپوندیلیت آنکیلوزان در مردان، به ویژه در سنین بین 20 تا 40 سال، شایع‌تر است. با این حال، زنان نیز می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند، اگرچه تمایل دارند علائم خفیف‌تری را تجربه کنند. داشتن سابقه خانوادگی این بیماری نیز خطر ابتلا را افزایش می دهد.
روشهای تشخیص
معاینه فیزیکی
پزشکان معمولاً با ارزیابی علائم شما و انجام یک معاینه فیزیکی شروع می کنند. آنها ممکن است درد در کمر، لگن و سایر مفاصل شما را بررسی کنند و همچنین وضعیت و دامنه حرکتی شما را بررسی کنند.
تست های تصویربرداری: اشعه ایکس، ام آر آی و سی تی اسکن
برای تایید تشخیص، از تست های تصویربرداری مانند اشعه ایکس و اسکن MRI برای بررسی علائم التهاب و آسیب مفصل استفاده می شود. در مراحل اولیه، این تغییرات ممکن است در عکس اشعه ایکس قابل مشاهده نباشند، بنابراین MRI که می تواند التهاب بافت نرم را نشان دهد، ممکن است مفیدتر باشد.
آزمایش خون و نشانگرهای ژنتیکی
پزشکان همچنین ممکن است آزمایش خون را برای جستجوی نشانگرهای التهاب و آزمایش ژن HLA-B27 انجام دهند، که در درصد بالایی از بیماران اسپوندیلیت آنکیلوزان وجود دارد.
عوارض اسپوندیلیت آنکیلوزان
درد و سفتی
زندگی با اسپوندیلیت آنکیلوزان اغلب به معنای مقابله با درد و سفتی مزمن است، به ویژه در صبح ها یا پس از دوره های عدم تحرک. این علائم می تواند بر توانایی شما برای کار، ورزش یا لذت بردن از فعالیت های روزانه تأثیر بگذارد.
مسائل تحرک
همانطور که ستون فقرات در طول زمان سفت تر می شود، تحرک می تواند کاهش یابد. کارهای روزمره مانند خم شدن، پوشیدن لباس یا حتی راه رفتن ممکن است دشوارتر شوند.
چالش های سلامت عاطفی و روانی
زندگی با یک بیماری مزمن می تواند بر سلامت روان تأثیر بگذارد. بسیاری از افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان، اضطراب، افسردگی و انزوای اجتماعی را تجربه می‌کنند که چالش‌های جسمی و عاطفی بیماری را دنبال می‌کنند.
گزینه های درمانی برای اسپوندیلیت آنکیلوزان
داروها
NSAID ها
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن اغلب اولین خط درمان برای کاهش درد و التهاب در اسپوندیلیت آنکیلوزان هستند.
داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs)
برای موارد شدیدتر، پزشکان ممکن است داروهای DMARD را تجویز کنند که به کند کردن پیشرفت بیماری و کاهش آسیب مفاصل کمک می کند.
بیولوژیک
داروهای بیولوژیک، مانند مسدودکننده‌های فاکتور نکروز تومور (TNF) و مهارکننده‌های اینترلوکین 17، در کاهش التهاب و کند کردن پیشرفت بیماری در بسیاری از بیماران مؤثر بوده‌اند.
فیزیوتراپی و ورزش
فیزیوتراپی و ورزش منظم برای حفظ انعطاف پذیری و جلوگیری از سفتی بسیار مهم هستند. حرکات کششی، شنا و یوگا می توانند به حفظ تحرک بدون وارد کردن فشار زیاد به مفاصل کمک کنند.
تغییرات سبک زندگی
اتخاذ یک سبک زندگی سالم – مانند ترک سیگار، خوردن یک رژیم غذایی ضد التهابی، و مدیریت استرس – نیز می تواند به مدیریت کمک کند.
گزینه های جراحی برای اسپوندیلیت آنکیلوزان شدید
جراحی معمولاً برای موارد شدید که آسیب مفصلی به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی تأثیر می گذارد، اختصاص دارد. اگر تحرک به شدت محدود شود، یا اگر درد از طریق درمانهای دیگر قابل کنترل نباشد، ممکن است جراحی در نظر گرفته شود.
تعویض مفصل ران در میان بیماران اسپوندیلیت آنکیلوزان زمانی که آسیب مفصلی گسترده است رایج است. در موارد شدید، جراحی اصلاحی برای ناهنجاری های ستون فقرات نیز ممکن است ضروری باشد.
سوالات متداول
آیا اسپوندیلیت آنکیلوزان قابل درمان است؟ خیر، اسپوندیلیت آنکیلوزان قابل درمان نیست، اما علائم آن را می توان با دارو، درمان و تغییر سبک زندگی کنترل کرد.
آیا این بیماری می تواند سایر قسمت های بدن را تحت تأثیر قرار دهد؟ بله، می تواند باعث درد و التهاب در سایر مفاصل شود و در موارد نادر بر اندام هایی مانند چشم و قلب تاثیر بگذارد.
آیا این بیماری ارثی است؟ در حالی که ژن HLA-B27 با اسپوندیلیت آنکیلوزان مرتبط است، هر فردی که این ژن را به ارث می برد به این بیماری مبتلا نمی شود.
عوارض طولانی مدت اسپوندیلیت آنکیلوزان چیست؟ عوارض طولانی مدت می تواند شامل جوش خوردن ستون فقرات، کاهش تحرک و در موارد شدید، مشکلات قلبی یا ریوی به دلیل انحنای ستون فقرات باشد.
