آرتروز مچ پا یک بیماری دژنراتیو مفصل است که مفصل مچ پا را تحت تاثیر قرار می دهد و منجر به درد، سفتی و کاهش تحرک می شود. این یک بیماری شایع، به ویژه در میان افراد مسن است، و می تواند تأثیر قابل توجهی بر فعالیت های روزانه و کیفیت زندگی داشته باشد.
مفصل مچ پا از مفصل بندی سه استخوان تشکیل می شود: تیبیا (استخوان ساق پا)، نازک نی (استخوان کوچکتر ساق پا) و تالوس (استخوانی که در بالای استخوان پاشنه یا پاشنه پا قرار دارد). این استخوان ها توسط رباط هایی در کنار هم نگه داشته می شوند که ثبات مفصل را فراهم می کنند. غضروف مفصلی انتهای استخوان ها را می پوشاند و امکان حرکت صاف در داخل مفصل را فراهم می کند.
آرتروز زمانی ایجاد می شود که غضروف محافظ انتهای استخوان ها به مرور زمان از بین برود. عوامل متعددی می توانند در ایجاد آرتروز مچ پا نقش داشته باشند:
- سن: استئوآرتریت با افزایش سن افراد شایع تر است، زیرا ساییدگی مفاصل در طول زمان جمع می شود.
- آسیب قبلی: آسیب به مچ پا، مانند شکستگی یا رگ به رگ شدن، می تواند خطر ابتلا به آرتروز را در سنین بالاتر افزایش دهد. آسیب به غضروف یا رباط ها در طول آسیب می تواند انحطاط مفصل را تسریع کند.
- ژنتیک: ممکن است یک استعداد ژنتیکی برای آرتروز وجود داشته باشد، به این معنی که می تواند در خانواده ها ایجاد شود.
- چاقی: وزن اضافی بدن فشار بیشتری را بر مفاصل از جمله مفصل مچ پا وارد می‌کند که می‌تواند انحطاط غضروف را تسریع کند.
- استفاده بیش از حد از مفاصل: فعالیت‌ها یا مشاغلی که شامل استرس مکرر بر روی مفصل مچ پا هستند، مانند دویدن یا برخی از انواع خاصی از کار دستی، می‌توانند به ایجاد آرتروز کمک کنند.
- ناهنجاری های مفصلی: ناهنجاری های ساختاری مفصل مچ پا، مانند ناهماهنگی یا ناهنجاری، می تواند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد.
علائم آرتروز مچ پا
درد: درد در مفصل مچ پا که ممکن است با فعالیت بدتر شود و با استراحت بهبود یابد. این درد اغلب به عنوان یک درد مبهم توصیف می شود و ممکن است در طول فعالیت های تحمل وزن مانند راه رفتن یا ایستادن وجود داشته باشد.
سفتی: سفتی در مفصل مچ پا، به خصوص در صبح یا بعد از دوره های عدم تحرک. سفتی ممکن است با حرکت بهبود یابد اما پس از فعالیت طولانی مدت دوباره بدتر می شود.
تورم: تورم در اطراف مفصل مچ پا که ممکن است با گرما و حساسیت در لمس همراه باشد.
کاهش دامنه حرکتی: کاهش انعطاف پذیری و دامنه حرکتی در مفصل مچ پا، که حرکت پا را به بالا یا پایین دشوار می کند.
بی‌ثباتی مفصل: احساس بی‌ثباتی یا «تسلیم شدن» در مفصل مچ پا، به‌ویژه در سطوح ناهموار یا در حین فعالیت‌های تحمل وزن.
کرپیتوس مفاصل: صدای (کرپیتوس) در حین حرکت مفصل مچ پا که در اثر ساییدگی سطوح غضروفی زبر یا آسیب دیده به یکدیگر ایجاد می شود.
تشخیص آرتروز مچ پا معمولاً شامل ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و مطالعات تصویربرداری است. در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است دامنه حرکت مفصل مچ پا را ارزیابی کند، تورم یا حساسیت را بررسی کند و راه رفتن و وضعیت بدن را ارزیابی کند. مطالعات تصویربرداری مانند اشعه ایکس، تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)، یا اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) ممکن است برای ارزیابی شدت آسیب مفصل و رد سایر علل احتمالی علائم، مانند شکستگی یا آرتریت التهابی، درخواست شود.
بیشتر بخوانید : آرتروز مچ دست
روشهای درمان
هدف از درمان آرتروز مچ پا، تسکین درد، بهبود عملکرد مفاصل و به تاخیر انداختن پیشرفت بیماری است. گزینه های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
داروها: مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) ممکن است به کاهش درد و التهاب مرتبط با آرتروز مچ پا کمک کنند. در برخی موارد، تزریق کورتیکواستروئید ممکن است برای تسکین موقت علائم توصیه شود.
فیزیوتراپی: یک برنامه ورزشی ساختاریافته طراحی شده توسط فیزیوتراپیست می تواند به تقویت ماهیچه های اطراف مفصل مچ پا، بهبود انعطاف پذیری و ثبات بهتر مفصل کمک کند. فیزیوتراپی همچنین ممکن است شامل روش هایی مانند اولتراسوند یا تحریک الکتریکی برای کاهش درد و التهاب باشد. متخصصان ما در مرکز فیزیوتراپی فرشته در منطقه یک تهران خدمات تخصصی فیزیوتراپی برای مدیریت علائم آرتروز مفصلی را ارائه می دهند.
ارتز: پوشیدن کفش‌های حمایتی یا استفاده از انواع ارتز مانند بریس یا کفی طبی کفش می‌تواند به توزیع مجدد فشار روی مفصل مچ پا کمک کند و در طول فعالیت‌های تحمل وزن، حمایت بیشتری را فراهم کند.
مدیریت وزن: دستیابی و حفظ وزن بدن سالم می تواند به کاهش استرس روی مفصل مچ پا کمک کند و پیشرفت آرتروز را کند کند.
مداخلات جراحی: در مواردی که درمانهای محافظه‌کارانه نتوانند تسکین کافی را ارائه کنند، ممکن است گزینه‌های جراحی مانند آرتروسکوپی، فیوژن مچ پا (آرترودزیس) یا جایگزینی مچ پا (آرتروپلاستی) در نظر گرفته شود. هدف از این روش ها کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل با برداشتن بافت آسیب دیده، تراز مجدد مفصل یا جایگزینی آن با ایمپلنت مصنوعی است.
