شاک ویو تراپی خار پاشنه یکی از روشهای درمانی موثر است که در کلینیک فیزیوتراپی فرشته در الهیه تهران ارائه می شود. خار پاشنه یا استئوفیت ها برآمدگی های استخوانی هستند که در قسمت زیرین استخوان پاشنه (کالکانئوس) ایجاد می شوند. این رشد اغلب با التهاب کف پا همراه است، وضعیتی که با التهاب فاشیای کف پا، رباطی که از پاشنه پا تا انگشتان پا امتداد دارد، مشخص می شود. یکی از درمان های موثر برای خار پاشنه و فاشیای کف پا مرتبط، درمان با امواج شوک (SWT) است. این روش درمانی فیزیوتراپی که به عنوان درمان موج شوک برون بدنی (ESWT) نیز شناخته می شود، از امواج صوتی برای القای بهبودی در بافت های آسیب دیده استفاده می کند.
خار پاشنه رسوبات کلسیمی هستند که با جدا شدن فاسیای کف پا از ناحیه پاشنه ایجاد می شوند و باعث بیرون زدگی استخوانی می شوند. آنها می توانند بدون علامت باشند یا باعث درد قابل توجهی در پاشنه پا شوند، به ویژه در اولین قدم ها پس از بیدار شدن از خواب، درد در درجه اول به دلیل التهاب و آسیب فاسیای کف پا است تا خود خار پاشنه.
بیشتر بخوانید : شاک ویو تراپی در شریعتی
علل اصلی خار پاشنه
فاشیای کف پا: التهاب مزمن فاشیای کف پا می تواند منجر به ایجاد خار پاشنه شود. استرس و فشار مکرر باعث می شود بدن به عنوان پاسخ، رشد استخوانی را تشکیل دهد.
فشار بیش از حد بر روی عضلات و رباط های پا: فعالیت هایی که فشار زیادی به پاشنه و بافت های متصل وارد می کنند، مانند دویدن، آهسته دویدن، یا حتی راه رفتن روی سطوح سخت، می‌توانند در تشکیل خار پاشنه نقش داشته باشند.
کفش نامناسب: پوشیدن کفش هایی که حمایت یا بالشتک مناسبی ندارند، می تواند خطر ایجاد خار پاشنه را افزایش دهد. کفش‌هایی که خیلی تنگ هستند یا دارای قوس ضعیفی هستند نیز می‌توانند کمک کنند.
چاقی: تحمل وزن اضافی بدن فشار بیشتری را بر روی فاسیای کف پا وارد می کند که می تواند منجر به التهاب و تشکیل خار پاشنه شود.
افزایش سن: با بالا رفتن سن افراد، پد چربی روی پاشنه نازک‌تر می‌شود، که می‌تواند منجر به افزایش فشار روی استخوان پاشنه و فاشیای کف پا شود و به رشد خار پاشنه کمک کند.
مشکلات بیومکانیکی: الگوهای غیرعادی راه رفتن، مانند پروناسیون (که در آن پا بیش از حد به سمت داخل می‌چرخد) یا سوپیناسیون (جایی که پا بیش از حد به سمت بیرون می‌چرخد)، می‌تواند فشار بیش از حد به استخوان پاشنه و فاسیای کف پا وارد کند.
خطرات شغلی: مشاغلی که مستلزم ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت بر روی سطوح سخت هستند، به دلیل فشار مداوم به پاها، خطر ابتلا به خار پاشنه را افزایش می دهند.
شرایط پزشکی از قبل موجود: شرایطی مانند آرتریت یا دیابت می تواند با تأثیر بر ساختار و عملکرد پا در ایجاد خار پاشنه نقش داشته باشد.
مکانیسم شاک ویو تراپی خار پاشنه
شاک ویو تراپی شامل استفاده از امواج صوتی پرانرژی در ناحیه آسیب دیده است. درمان با استفاده از یک دستگاه تخصصی که این امواج شوک را تولید می کند، انجام می شود. دو نوع اصلی از امواج ضربه ای مورد استفاده در SWT وجود دارد:
امواج شوک شعاعی (rSWT): این امواج در یک منطقه بزرگتر پخش می شوند و تمرکز کمتری دارند. آنها معمولاً برای آسیب های سطحی استفاده می شوند.
امواج شوک متمرکز (fSWT): این امواج روی یک نقطه خاص متمرکز می شوند و اجازه نفوذ عمیق تر به بافت ها را می دهند. آنها اغلب برای موارد شدیدتر خار پاشنه و فاشیای کف پا استفاده می شوند.
امواج ضربه ای از طریق مکانیسم های مختلفی کار می کنند:
القای میکروتروما: امواج میکروترومای کنترل‌شده را در بافت‌های آسیب‌دیده ایجاد می‌کنند و فرآیندهای درمانی طبیعی بدن را تحریک می‌کنند.
نئوواسکولاریزاسیون: این فرآیند شامل تشکیل رگ‌های خونی جدید، افزایش جریان خون در ناحیه آسیب‌دیده و بهبودی می‌شود.
کاهش ماده P: ماده P یک انتقال دهنده عصبی مرتبط با درد و التهاب است. امواج ضربه ای به کاهش سطح آن کمک می کند، بنابراین درد را کاهش می دهد.
تحریک تولید کلاژن: کلاژن یک پروتئین ساختاری کلیدی در بافت همبند است. افزایش تولید کلاژن به ترمیم و تقویت فاسیای کف پا کمک می کند.
شکستن کلسیفیکاسیون ها: امواج ضربه ای می تواند به شکستن رسوبات کلسیم کمک کند، که می تواند علت فیزیکی خار را کاهش دهد.
مراحل درمان
درمان با موج شوک برای خار پاشنه شامل چندین مرحله کلیدی است:
تشخیص و ارزیابی: قبل از شروع SWT، یک ارزیابی بالینی کامل انجام می شود. این ممکن است شامل معاینه فیزیکی، شرح حال بیمار و مطالعات تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا سونوگرافی برای تایید وجود خار پاشنه و ارزیابی میزان فاشیای کف پا باشد.
آماده سازی: ناحیه درمان مشخص می شود و ژل مخصوص روی پوست اعمال می شود تا انتقال امواج شوک را افزایش دهد.
کاربرد: دستگاه شوک ویو روی پاشنه پا قرار می گیرد و درمان شروع می شود. شدت و فرکانس امواج بر اساس تحمل بیمار و شدت بیماری تنظیم می شود. یک جلسه معمولی بین 15 تا 20 دقیقه طول می کشد.
مراقبت های بعد از درمان: به بیماران توصیه می شود تا چند روز پس از درمان از انجام فعالیت های سنگین خودداری کنند. در صورت نیاز ممکن است داروهای مسکن و ضد التهاب توصیه شود.
بیشتر بخوانید : درد مچ پا
اثربخشی و فواید شاک ویو تراپی خار پاشنه
کاهش درد: تسکین درد قابل توجهی اغلب پس از چند جلسه گزارش می شود. کاهش درد باعث بهبود تحرک و کیفیت زندگی می شود.
غیر تهاجمی: برخلاف گزینه های جراحی، SWT غیر تهاجمی است، خطر عوارض را کاهش می دهد و نیاز به دوره نقاهت طولانی را از بین می برد.
حداقل عوارض جانبی: عوارض جانبی معمول خفیف است و شامل قرمزی، تورم یا کبودی موقت در محل درمان است. این عوارض معمولا در عرض چند روز برطرف می شوند.
میزان موفقیت بالا: مطالعات بالینی میزان موفقیت بالایی را نشان می دهد، به طوری که بسیاری از بیماران رهایی طولانی مدت از علائم را تجربه می کنند.
کارآزمایی‌ها و مطالعات بالینی متعددی از اثربخشی درمان با امواج شوک حمایت می‌کنند. به عنوان مثال، یک متاآنالیز منتشر شده در مجله جراحی و تحقیقات ارتوپدی به این نتیجه رسید که ESWT به طور قابل توجهی درد و نتایج عملکردی را در بیماران مبتلا به فاسیای کف پا مزمن بهبود می بخشد. مطالعه دیگری در مجله آمریکایی پزشکی ورزشی میزان موفقیت بیش از 70 درصد را در بیمارانی که با امواج شوک متمرکز درمان شده بودند گزارش کرد.
شاک ویو تراپی اغلب با سایر درمان های محافظه کارانه مانند:
- فیزیوتراپی: در حالی که فیزیوتراپی بر تمرینات کششی و تقویتی تمرکز دارد، SWT مستقیماً آسیب شناسی زمینه ای را هدف قرار می دهد.
- ارتز: دستگاه‌های ارتز سفارشی به توزیع مجدد فشار و حمایت از قوس کمک می‌کنند، اما روند التهابی را برطرف نمی‌کنند.
- داروها: داروهای ضد التهاب تسکین موقت را فراهم می کند، اما باعث بهبود طولانی مدت نمی شود.
- جراحی: مداخله جراحی به دلیل خطرات مرتبط و زمان بهبودی طولانی تر، آخرین راه حل در نظر گرفته می شود. SWT یک جایگزین غیرجراحی با مدت زمان کوتاه تر ارائه می دهد.
