پارگی دیسک گردن یک آسیب جدی ستون فقرات گردنی است که می تواند منجر به گردن درد و محدود شدن حرکات گردن شود. ستون فقرات گردنی که در بالای ستون فقرات شما قرار دارد، از هفت مهره (با برچسب C1 تا C7) تشکیل شده است که از جمجمه شما حمایت می کند، از نخاع شما محافظت می کند و طیف وسیعی از حرکت را در گردن شما امکان پذیر می کند. بین هر یک از این مهره‌ها، دیسک های گردنی وجود دارد – بالشتک های لاستیکی که مانند ضربه‌گیر عمل می‌کنند. هر دیسک از دو بخش تشکیل شده است: یک لایه بیرونی سخت به نام حلقوی فیبروزوس و یک مرکز ژله مانند که به نام هسته پالپوسوس شناخته می شود.
این دیسک ها انعطاف پذیری و تحرک را فراهم می کنند و به شما کمک می کنند گردن خود را به راحتی خم کنید، بچرخانید. با این حال، به دلیل ساییدگی، آسیب یا ضربه ناگهانی، این دیسک ها می توانند پاره شده یا دچار فتق شوند. وقتی این اتفاق می افتد، هسته داخلی از طریق لایه بیرونی به بیرون فشار می آورد و به طور بالقوه به اعصاب مجاور فشار می آورد. این همان چیزی است که به عنوان پارگی دیسک گردن شناخته می شود که به آن فتق دیسک نیز می گویند.
پارگی دیسک گردن به وضعیتی اطلاق می شود که در آن مرکز نرم دیسک گردن از قسمت بیرونی سخت تر می شکند. این پارگی معمولاً به دلیل ترکیبی از فشارهای مکانیکی و فرسودگی در طول زمان رخ می دهد. هنگامی که مواد دیسک از محدوده طبیعی خود خارج می شود، می تواند اعصاب نخاعی مجاور یا خود نخاع را تحریک یا فشرده کند.
فرآیند پارگی معمولاً با دژنراسیون شروع می شود. با گذشت زمان، دیسک ها محتوای آب خود را از دست می دهند و انعطاف پذیری کمتری پیدا می کنند. این باعث می شود تحت فشار بیشتر مستعد پارگی یا برآمدگی شوند. یک چرخش ناخوشایند، یک بلند کردن ناگهانی یا حتی یک عطسه می تواند منجر به آسیب شود. هنگامی که لایه بیرونی دیسک پاره می شود، ژل داخلی به بیرون نشت می کند – این همان پارگی دیسک گردن است.
مواد خارج شده می تواند باعث التهاب و تورم در اطراف ریشه های عصبی شود. این فقط فشار فیزیکی نیست که باعث علائم می شود – تحریک شیمیایی از مواد دیسک نیز نقش مهمی در پاسخ به درد دارد.
پارگی دیسک گردن می تواند جزئی یا کامل باشد و میزان پارگی اغلب شدت علائم را تعیین می کند. در حالی که برخی از افراد تنها ناراحتی خفیفی را تجربه می کنند، برخی دیگر ممکن است با درد ناتوان کننده و اختلال عملکردی مواجه شوند. مداخله زودهنگام می تواند تفاوت زیادی در نتیجه ایجاد کند، به خصوص اگر فشار عصبی درگیر باشد.
علل و عوامل خطر پارگی دیسک گردن
پارگی دیسک گردن معمولا بدون دلیل اتفاق نمی افتد. شایع ترین علل عبارتند از:
- بیماری دژنراتیو دیسک: با افزایش سن، دیسک‌های ستون فقرات خاصیت ارتجاعی و هیدراتاسیون خود را از دست می‌دهند و بیشتر مستعد پارگی می‌شوند.
- تروما: یک ضربه ناگهانی، مانند تصادف رانندگی یا سقوط، می تواند منجر به پارگی دیسک شود.
- حرکت تکراری: با گذشت زمان، حرکات تکراری – به ویژه گردن – می تواند ساختار دیسک را ضعیف کند.
- بلند کردن نامناسب: بلند کردن اجسام سنگین با فرم ضعیف می تواند به ستون فقرات گردنی فشار وارد کند و خطر را افزایش دهد.
- آسیب های ورزشی: ورزش های پرتحرک مانند راگبی یا کشتی، فشار بیشتری به گردن وارد می کند.
در بسیاری از موارد، ترکیبی از فرسودگی و فشار ناگهانی است که منجر به پارگی می شود. تا زمانی که با گردن درد شدید از خواب بیدار نشوید یا متوجه بی حسی در بازوهای خود نشوید، حتی ممکن است متوجه وجود مشکلی نشوید.
سبک زندگی و خطرات شغلی
عادات روزانه و شغل شما ممکن است در سکوت شما را برای پارگی دیسک گردن آماده کند. به عنوان مثال، کارکنان اداری که ساعت های طولانی را روی میزها خمیده یا به تلفن های خود نگاه می کنند به ویژه در معرض خطر هستند. وضعیت نامناسب، فشار بیشتری بر دیسک‌های گردن وارد می‌کند و ساییدگی و پارگی را تسریع می‌کند.
کارگران که به طور منظم اجسام سنگین را بلند، فشار می دهند یا می کشند نیز در معرض خطر بیشتری هستند. بدون ارگونومی مناسب یا تکنیک های بلند کردن، این کارها به بمب ساعتی برای ستون فقرات شما تبدیل می شوند. سیگار کشیدن را به این ترکیب اضافه کنید – بله، حتی ریه های شما بر ستون فقرات شما تأثیر می گذارد – و شما یک دستور العمل برای فاجعه ستون فقرات دارید. سیگار باعث کاهش جریان اکسیژن به دیسک‌ها می‌شود و توانایی آنها برای بهبودی و انعطاف‌پذیری را کاهش می‌دهد.
حتی استرس هم می تواند نقش داشته باشد. تنش مزمن در عضلات گردن می تواند تراز ستون فقرات را تغییر دهد و فشار بر دیسک های گردن را در طول زمان افزایش دهد.
فرسودگی مرتبط با سن
افزایش سن شایع ترین و اجتناب ناپذیرترین عامل خطر است. بیشتر پارگی های دیسک گردن در افراد بین 30 تا 50 سال اتفاق می‌افتد. با افزایش سن، دیسک های ما به طور طبیعی آبرسانی و قابلیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند. این فرسودگی باعث می‌شود که آنها بیشتر تحت فشار قرار بگیرند.
در بزرگسالان مسن تر، حتی ضربه های جزئی می تواند منجر به پارگی دیسک گردن به دلیل ضعیف شدن دیسک ها شود.
علائم و نشانه های پارگی دیسک گردن
گردن درد موضعی
یکی از اولین و شایع ترین علائم پارگی دیسک گردن درد موضعی در گردن است. این درد معمولاً در نزدیکی محل پارگی قرار دارد و ممکن است با فعالیت بدتر شود. ممکن است متوجه شوید که چرخاندن سر به یک طرف یا نگاه کردن به بالا باعث ایجاد درد شدیدتر می شود. برای برخی از افراد، زمانی که بدن تلاش می کند آسیب را جبران کند، درد می تواند به شانه ها یا قسمت بالای کمر سرایت کند.
جالب اینجاست که درد همیشه ناگهانی بروز نمی کند. گاهی اوقات به تدریج افزایش می یابد و در طول هفته ها یا حتی ماه ها بیشتر قابل توجه می شود. در موارد دیگر – به ویژه با پارگی های تروماتیک – درد می تواند فوری و طاقت فرسا باشد.
در اینجا چند علامت مهم وجود دارد:
- سفتی یا کاهش دامنه حرکتی در گردن
- احساس ناتوانی در حرکت دادن سر
- حساسیت به هنگام فشار دادن بر روی عضلات گردن
- افزایش درد پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت
اگر هر یک از این موارد را تجربه می کنید، وقت آن است که به آن توجه کنید. گردن درد موضعی روشی است که بدن شما برای به صدا درآوردن زنگ هشدار قبل از بدتر شدن اوضاع است.
تشعشع درد و بی حسی
هنگامی که دیسک گردن پاره می شود و شروع به فشار دادن روی ریشه عصبی نزدیک می کند، نه تنها باعث درد در گردن می شود، بلکه آن درد را به قسمت های دیگر بدن شما می فرستد. این رادیکولوپاتی نامیده می شود و یکی از نشانه های بارز پارگی دیسک گردن است. بسته به اینکه کدام دیسک و عصب تحت تاثیر قرار گرفته باشد، درد می تواند به شانه، بازو، ساعد و حتی به انگشتان برسد.
علائم عصبی و ضعف
با پیشرفت پارگی دیسک گردن یا اگر فشار روی ریشه عصبی یا طناب نخاعی تشدید شود، علائم جدی تری مانند ضعف عضلانی و نقایص عصبی ایجاد می شود. اینجاست که این وضعیت می تواند از ناراحت کننده به کاملاً ناتوان کننده تبدیل شود.
علائم رایج عبارتند از:
- از دست دادن قدرت گرفتن
- مشکل در بلند کردن بازوها از بالای سر
- دست و پا چلفتی شدن
- زمین خوردن یا کشیدن پا (در مواردی که فشردگی نخاع بیشتر می شود)
- راه رفتن ناپایدار
- بی اختیاری یا اختلال عملکرد روده در موارد شدید
عوارض مرتبط با پارگی درمان نشده
آسیب دائمی عصبی
یکی از جدی‌ترین پیامدهای پارگی دیسک گردن، آسیب دائمی عصبی است. هنگامی که یک دیسک پاره می‌شود و عصب نخاعی یا نخاع را برای مدت طولانی تحت فشار قرار می‌دهد، فشار می‌تواند در جریان خون عصب اختلال ایجاد کند. این کمبود گردش خون، عصب را از اکسیژن و مواد مغذی محروم می کند و منجر به آسیب غیرقابل برگشت می شود.
بافت عصبی به راحتی بازسازی نمی شود. هنگامی که یک عصب تحت فشار طولانی مدت قرار می گیرد و می میرد، اغلب راهی برای بازگرداندن عملکرد کامل وجود ندارد.
نگران‌کننده‌تر این است که این آسیب فقط بر توانایی‌های فیزیکی شما تأثیر نمی‌گذارد. همچنین می تواند بر سلامت روان شما تأثیر بگذارد. زندگی با درد بی امان و تحرک محدود می تواند منجر به افسردگی، اضطراب و انزوای اجتماعی شود. کارهایی مانند رانندگی، تایپ کردن، یا حتی آشپزی به چالش‌های بزرگ تبدیل می‌شوند.
در مواردی که نخاع درگیر است – مانند میلوپاتی گردن – آسیب می تواند به سایر قسمت های بدن گسترش یابد. ممکن است تجربه کنید:
- مشکل در راه رفتن یا حفظ تعادل
- مشکلات هماهنگی
- اختلال عملکرد روده یا مثانه
به همین دلیل است که مداخله زودهنگام بسیار مهم است. هرچه بیشتر منتظر بمانید، خطر این که آسیب عصبی به بخشی دائمی از زندگی شما تبدیل شود، بیشتر می شود.
سندرم های درد مزمن
پارگی دیسک گردن درمان نشده همچنین می‌تواند منجر به ایجاد سندرم‌های درد مزمن شود، جایی که بدن حتی پس از تثبیت یا التیام آسیب اولیه، در حالت احساس درد شدید باقی می‌ماند. این پدیده اغلب به عنوان حساسیت مرکزی شناخته می شود و سیستم عصبی را نسبت به محرک هایی که معمولاً دردناک نیستند، حساس تر می کند.
درد به جای اینکه با گذشت زمان برطرف شود، پایدار و گسترده می شود و حتی می تواند به خارج از محل اصلی پارگی گسترش یابد. این نوع درد مزمن اغلب با علائم اضافی مانند خستگی، کم خوابی، مشکلات شناختی (که گاهی اوقات “مه مغزی” نامیده می شود) و به طور کلی کاهش کیفیت زندگی همراه است.
به عنوان مثال، فردی با پارگی دیسک درمان نشده در C6-C7 ممکن است نه تنها در گردن و بازو بلکه در نواحی غیرمرتبط مانند شانه‌ها، پشت یا حتی پاها نیز دچار درد شود. با گذشت زمان، بدن اساسا خود را دوباره سیم کشی می کند تا انتظار درد داشته باشد، که سیستم عصبی را در حالت هوشیاری ثابت نگه می دارد.
این شرایط اغلب نیازمند یک رویکرد چند رشته ای برای درمان هستند، از جمله:
- کنترل درد (داروها، تزریقات)
- فیزیوتراپی
- درمان شناختی رفتاری (CBT)
- ذهن آگاهی یا مدیتیشن
نادیده گرفتن پارگی دیسک گردن، خطر این عوارض طولانی مدت را به طور چشمگیری افزایش می دهد. تشخیص زودهنگام و مداخله می تواند به جلوگیری از افتادن بدن در این چرخه درد مزمن کمک کند.
دیگر عوارض
کاهش کیفیت زندگی
زندگی با پارگی دیسک گردن درمان نشده می تواند تاثیر عمیقی بر کیفیت کلی زندگی شما داشته باشد. چیزی که به عنوان ناراحتی گاه به گاه گردن شروع می شود می تواند به تدریج به یک ناتوانی کامل تبدیل شود که همه چیز را تحت تأثیر قرار می دهد – از شغل شما گرفته تا تعاملات اجتماعی و حتی سلامت روان شما.
در اینجا فقط چند روش وجود دارد که می تواند زندگی روزمره شما را مختل کند:
اختلالات خواب: درد می تواند یافتن موقعیت خواب راحت را دشوار کند و منجر به بی خوابی یا بیداری مکرر شود.
محدودیت‌های کاری: چه از نظر فیزیکی در یک شغل سخت باشید و چه در یک نقش میز کار، ناتوانی در حرکت آزادانه گردن می‌تواند عملکرد و بهره‌وری شما را محدود کند.
استرس عاطفی: درد مزمن اغلب منجر به نوسانات خلقی، تحریک پذیری و در بسیاری از موارد، اضطراب یا افسردگی می شود.
کناره‌گیری اجتماعی: فعالیت‌هایی مانند بیرون رفتن، ورزش یا گذراندن وقت با خانواده می‌توانند آنقدر ناراحت‌کننده باشند که به طور کلی از آنها اجتناب کنید.
