فیزیوتراپی بعد از جراحی کمر

فیزیوتراپی بعد از جراحی کمر امری ضروری برای بازگشت به زندگی عادی است که توسط متخصصان ما در بهترین مرکز فیزیوتراپی در منطقه یک تهران ارائه می شود.
جراحی کمر یکی از پیچیده‌ترین مراحل درمانی در مشکلات و بیماری های ستون فقرات است که در صورتی که روشهای غیرجراحی نتوانند کمکی به شرایط بیمار بکنند انجام می گیرد. اما جراحی پایان درمان نیست بلکه بخش مهمی از بازگشت به زندگی طبیعی بعد از جراحی کمر از طریق فیزیوتراپی امکان‌پذیر می‌شود. فیزیوتراپی بعد از جراحی کمر نه‌تنها به تسکین درد کمک می‌کند، بلکه از عود مجدد آسیب جلوگیری کرده و کیفیت زندگی فرد را به سطح قابل قبولی بازمی‌گرداند.

اهمیت فیزیوتراپی بعد از جراحی کمر

بعد از جراحی، بدن در حال ترمیم است، اما عضلات، رباط‌ها و مفاصل نیاز به بازیابی عملکرد صحیح دارند. بی‌تحرکی بعد از جراحی، ضعف عضلانی، و دردهای مزمن از جمله مشکلاتی هستند که تنها با یک برنامه فیزیوتراپی مناسب می‌توان آن‌ها را کنترل کرد.

بازسازی عملکرد ستون فقرات
ستون فقرات مثل ستون یک ساختمان است. اگر ضعیف یا ناپایدار باشد، تمام سازه در معرض خطر قرار می‌گیرد. پس از جراحی، بخشی از ستون فقرات آسیب‌دیده یا اصلاح شده است، اما برای بازسازی کامل عملکرد آن باید عضلات اطراف، به‌ویژه عضلات مرکزی بدن، تقویت شوند. تمرینات هدفمند در فیزیوتراپی بعد از جراحی کمر به تثبیت ستون فقرات کمک می‌کند.

کاهش درد و التهاب
یکی از بزرگ‌ترین ترس‌های بیماران پس از جراحی، بازگشت درد است. فیزیوتراپی بعد از جراحی کمر با استفاده از تکنیک‌های مختلف مانند ماساژ درمانی، تحریک الکتریکی (TENS)، و حرکات آرام، به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. کاهش التهاب به کاهش فشار روی اعصاب نیز منجر می‌شود که این مورد در افرادی که دچار دیسک کمر یا تنگی کانال نخاعی بوده‌اند بسیار مهم است.

جلوگیری از عود مجدد آسیب
بسیاری از بیماران پس از جراحی، به دلیل بی‌توجهی به برنامه‌های توانبخشی، مجدداً دچار آسیب می‌شوند. فیزیوتراپی با تقویت عضلات نگهدارنده کمر و آموزش وضعیت صحیح بدن، خطر بازگشت مشکلات قبلی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

زمان شروع فیزیوتراپی بعد از جراحی کمر

زمان‌بندی فیزیوتراپی پس از جراحی، باید با دقت و زیر نظر پزشک و فیزیوتراپیست انجام شود. شروع زودهنگام یا دیرهنگام می‌تواند بهبودی را به خطر بیندازد.

مرحله حاد (هفته اول تا دوم پس از جراحی)
در این مرحله، هدف اصلی کاهش درد، کنترل التهاب، و جلوگیری از لخته شدن خون است. تمرینات بسیار ساده‌ای مثل تنفس عمیق، حرکات مچ پا و بالا آوردن زانوها روی تخت انجام می‌شود. مهم نیست که تمرینات چقدر ساده‌اند؛ نکته اینجاست که بدن نباید بی‌حرکت بماند.

مرحله بهبودی فعال (هفته سوم تا هشتم)
اینجا دیگر بیمار می‌تواند به آرامی حرکت کند و تمرینات بیشتری را آغاز نماید. تمرینات کششی سبک برای افزایش دامنه حرکت، و تمرینات قدرتی ملایم برای عضلات شکم و کمر شروع می‌شود. در این مرحله، بیمار یاد می‌گیرد چگونه بلند شود، راه برود و بنشیند بدون اینکه به کمرش آسیب وارد شود.

مرحله تقویت و بازگشت به فعالیت (بعد از هفته هشتم)
در این مرحله، تمرکز روی بازگرداندن کامل عملکرد بدن است. تمرینات پیشرفته‌تری مانند پیاده‌روی طولانی، استفاده از توپ تعادلی، یا تمرینات مقاومتی اضافه می‌شود. اگر بیمار شغلی دارد که نیاز به فعالیت فیزیکی دارد، باید در این مرحله به مرور به آن بازگردد.

اهداف اصلی فیزیوتراپی بعد از جراحی کمر

بازگرداندن تحرک طبیعی
بعد از جراحی، بسیاری از افراد دچار محدودیت در حرکت می‌شوند. فیزیوتراپی با تمریناتی مانند حرکات لگنی، چرخش ملایم ستون فقرات، و تمرینات کششی کمک می‌کند تا فرد مجدداً دامنه حرکتی نرمالی داشته باشد.

افزایش قدرت عضلات مرکزی و پشتی
عضلات مرکزی بدن مانند یک کمربند محافظ برای ستون فقرات عمل می‌کنند. فیزیوتراپی این عضلات را هدف قرار داده و با تمریناتی مانند پلانک ملایم، تمرینات با توپ و حرکات کنترل‌شده قدرت آن‌ها را بالا می‌برد. همچنین عضلات پشتی که در طول استراحت ضعیف شده‌اند، دوباره تقویت می‌شوند.

آموزش وضعیت صحیح بدن
بسیاری از آسیب‌های کمر به دلیل نشستن یا ایستادن ناصحیح رخ می‌دهد. فیزیوتراپی نه‌تنها به تقویت عضلات کمک می‌کند، بلکه آموزش می‌دهد چگونه درست بنشینیم، راه برویم و بلند شویم. این آموزش‌ها به‌ویژه برای افرادی که پشت میز کار می‌کنند یا ساعات طولانی رانندگی دارند، حیاتی است.

تمرینات فیزیوتراپی

تمرین درمانی بخش مهمی از برنامه فیزیوتراپی بعد از جراحی کمر است که توسط متخصصان ما در کلینیک فیزیوتراپی فرشته در پارک وی ارائه می شود.

تمرینات تنفسی و آرام‌سازی
تمرینات تنفسی به افزایش اکسیژن‌رسانی و کاهش استرس کمک می‌کنند. تنفس عمیق از طریق بینی، نگه‌داشتن هوا برای چند ثانیه، و سپس بیرون دادن آهسته آن، یکی از ساده‌ترین اما موثرترین تمرین‌هاست. همچنین تمرینات آرام‌سازی عضلات به کاهش تنش کلی بدن کمک می‌کند.

تمرینات کششی سبک
تمریناتی مانند کشش عضله همسترینگ، کشش لگنی، و چرخش ستون فقرات روی تخت از جمله حرکات مفیدی هستند که بدون ایجاد فشار زیاد، به بهبود انعطاف‌پذیری کمک می‌کنند. این تمرینات باید به‌آرامی و با دقت انجام شوند.

تمرینات قدرتی برای عضلات مرکزی
تمریناتی مانند بالا آوردن لگن (پل)، تمرین با توپ تعادلی، و پلانک از جمله حرکات اصلی برای تقویت عضلات مرکزی هستند. این حرکات باعث تثبیت ستون فقرات و کاهش فشار روی مهره‌ها می‌شوند.

مدالیته های فیزیوتراپی

استفاده از TENS برای کنترل درد
دستگاه TENS (تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست) یکی از رایج‌ترین ابزارها در فیزیوتراپی است. این دستگاه از طریق ارسال پالس‌های الکتریکی کوچک به پوست، باعث تحریک اعصاب محیطی شده و در نتیجه از انتقال پیام درد به مغز جلوگیری می‌کند. بیماران معمولاً پس از چند جلسه استفاده از این دستگاه، کاهش محسوس درد را تجربه می‌کنند. این روش غیرتهاجمی و بدون دارو است و برای افرادی که نمی‌خواهند داروهای مسکن مصرف کنند، گزینه‌ای عالی به شمار می‌آید.

دستگاه‌های اولتراسوند و لیزر درمانی
اولتراسوند درمانی، با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، موجب افزایش جریان خون، کاهش التهاب و تسریع روند ترمیم بافت‌ها می‌شود. این روش به‌ویژه در مراحل اولیه بازتوانی کاربرد فراوانی دارد.

لیزر درمانی نیز با نفوذ نور لیزر به عمق بافت، روند بازسازی سلولی را تحریک می‌کند. این روش به‌طور خاص برای کاهش دردهای مزمن پس از جراحی و درمان نقاط ماشه‌ای عضلانی مؤثر است. با تنظیم دقیق شدت و مدت زمان تابش، فیزیوتراپیست می‌تواند ناحیه مورد نظر را بدون ایجاد آسیب حرارتی، درمان کند.

تکنولوژی‌های نوین و درمان با نور
در سال‌های اخیر، فناوری‌های جدیدی مانند نوردرمانی LED، شوک‌ویو تراپی، و حتی واقعیت مجازی در فیزیوتراپی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این ابزارها نه‌تنها جنبه‌های فیزیکی بلکه جنبه‌های روانی درد را نیز کاهش می‌دهند. به عنوان مثال، نوردرمانی با نور قرمز یا مادون قرمز می‌تواند تولید ATP در سلول‌ها را افزایش داده و روند ترمیم را شتاب دهد.

روش‌های غیرفعال در فیزیوتراپی بعد از جراحی کمر

گاهی بیماران توانایی انجام تمرینات فیزیکی را ندارند یا باید به‌تدریج وارد فاز فعال شوند. در این موارد، از روش‌های غیرفعال فیزیوتراپی برای آماده‌سازی بدن استفاده می‌شود.

ماساژ درمانی برای کاهش تنش عضلات
ماساژ درمانی یکی از مؤثرترین روش‌های غیرفعال برای کاهش تنش عضلانی، افزایش گردش خون، و آزادسازی عضلات گرفته است. فیزیوتراپیست با استفاده از تکنیک‌های مختلف ماساژ، مانند ماساژ عمیق بافت، ماساژ سوئدی، یا نقاط ماشه‌ای، عضلات اطراف ستون فقرات را آزاد می‌کند. این کار به بیمار حس آرامش داده و زمینه را برای شروع تمرینات فعال فراهم می‌سازد.

آب‌درمانی (هیدروتراپی)
آب‌درمانی در استخرهای خاص فیزیوتراپی انجام می‌شود. خاصیت شناوری آب، وزن بدن را کاهش داده و فشار از روی ستون فقرات برداشته می‌شود. این محیط باعث می‌شود بیمار بدون درد، حرکات کششی و تقویتی را آغاز کند. آب گرم نیز باعث شل شدن عضلات و کاهش درد می‌شود. این روش به‌خصوص برای بیماران سالخورده یا دارای اضافه‌وزن بسیار مفید است.

گرما و سرما درمانی
استفاده از گرما و سرما به عنوان یک روش مکمل در فیزیوتراپی بسیار رایج است. گرما باعث افزایش جریان خون و شل شدن عضلات می‌شود، در حالی که سرما التهاب را کاهش داده و به کنترل درد کمک می‌کند. استفاده از کمپرس گرم قبل از تمرین و کمپرس سرد بعد از آن، یک ترکیب بسیار مؤثر برای افزایش بازده درمان است.

سؤالات متداول

۱. آیا فیزیوتراپی بلافاصله پس از جراحی کمر آغاز می‌شود؟
خیر، بسته به نوع جراحی و نظر پزشک، معمولاً بعد از چند روز تا یک هفته آغاز می‌شود.

۲. آیا درد در حین انجام تمرینات طبیعی است؟
درد خفیف طبیعی است، اما درد شدید باید به فیزیوتراپیست گزارش شود.

۳. فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک با فیوژن چه تفاوتی دارد؟
در جراحی فیوژن به دلیل سخت‌تر بودن و تثبیت مهره‌ها، مدت و شدت فیزیوتراپی بیشتر است.

۴. آیا می‌توان پس از فیزیوتراپی دوباره ورزش کرد؟
بله، اما با راهنمایی پزشک و انتخاب ورزش‌های مناسب مانند شنا یا پیاده‌روی.

۵. چند جلسه فیزیوتراپی بعد از جراحی کمر برای بازگشت کامل لازم است؟
بسته به شرایط بیمار، بین ۱۰ تا ۴۰ جلسه رایج است.